Ngói liệt là gì ? Hướng dẫn cách lợp ngói liệt đúng kỹ thuật

Có một loại ngói lợp truyền thống tưởng như đang bị mai một, đó là ngói liệt – đặc trưng của kiến trúc Huế. Với sự phát triển của các hiện đại thì cách lợp ngói liệt chỉ còn phù hợp với các công trình cổ như nhà rường, khu di tích, nhà hàng truyền thống, nhà cổ…vì thế, bóng dáng của ngói liệt ngày càng thưa thớt và ít ai biết đến nó trừ những người con xứ Huế.

Cũng giống như nhiều loại ngói đất nung truyền thống khác, chỉ những ai yêu thích vẻ đẹp yên bình, mộc mạc, thôn dã mới sử dụng cách lợp ngói liệt để xây dựng nhà ở, công trình kinh doanh, hay đền chùa, miếu mạo. Cũng vì thế mà loại ngói này đang dần bị suy thoái và không còn được đầu tư phát triển như trước.

NGÓI LIỆT LÀ GÌ? VÀI NÉT VỀ SỰ RA ĐỜI CỦA CÁCH LỢP NGÓI LIỆT ?

Ngói liệt là loại ngói truyền thống được làm từ đất sét ra đời từ đầu thế kỷ 19. Ngói liệt là những miếng ngói mỏng manh hình dáng chữ nhật vuông vức được lợp thành nhiều lớp nên ngói liệt có khả năng cách nhiệt rất tốt. Năm 1802, Nguyễn Ánh thống nhất đất nước, thành lập vương triều Nguyễn. Để phục vụ việc xây dựng kinh đô, nhà Nguyễn cho tuyển những cư dân có nghề làm gạch ngói từ làng Thanh Hà (Quảng Nam) ra Phú Xuân định cư để sản xuất gạch ngói. Từ đó, làng Nam Thanh (ghép của Quảng Nam và Thanh Hà) được thành lập. Nghề làm ngói liệt và cách lợp ngói liệt ra đời, nguồn nguyên liệu để sản xuất ngói cũng được lấy từ các mỏ đất trong vùng.

Ngói Liệt Là dòng sản phẩm ngói lợp đất sét nung cao cấp sản xuất tại công ty CP Viglacera Hạ Long , được sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại, được sử dụng từ nguồn nguyên liệu Đất sét Quảng Ninh để tạo ra những sản phẩm có chất lượng cao, rắn đanh nên chống thấm nước tốt, không gây rêu mốc. Ngói Liệt được sản xuất dựa trên công nghệ ép dẻo, tạo hình trên máy ép công suất lớn với lực ép dẻo lên đến 400 tấn, được sấy nung nhanh trên lò thanh lăn nên độ kết khối cao. Sản phẩm có nguyên liệu từ Đất sét vùng Đông Triều, Quảng Ninh, xử lý theo quy trình 5 bước, gồm ủ, đảo trộn, cày xới, phay tơi, phơi khô trước khi sử dụng. Điểm nổi bật nhất của ngói lợp đất sét nung là không bị phai màu, bạc màu theo thời gian. Cùng với dây chuyền công nghệ hiện đại bậc nhất những viên ngói đất sét nung ngày nay được áp dụng các kỹ thuật nén thủy lực, kỹ thuật chống thấm cao cấp, nên tuổi thọ của một viên ngói lợp được kéo dài lên đến 100 năm.

Ngói Liệt Hạ Long được ứng dụng lợp mái cho các công trình như nhà dân dụng, nhà thờ cổ, nhà vườn , khu nghỉ dưỡng resort…

Ngói Liệt đỏ mộc Ngói Liệt sản xuất tại công ty CP Viglacera Hạ Long

Ngói Liệt men xanh đen

Ngói Liệt men đỏ

Mái ngói liệt được sử dụng nhiều nhất trong các nhà rường truyền thống và các công trình thuộc cung điện triều Nguyễn. Mái được cấu tạo từ những viên ngói nhỏ xếp lên nhau, trên một bộ khung mái gỗ, được neo giữ chủ yếu bằng lực ma sát và các lách chặn ngói, dũi.

Ngói liệt được làm từ loại đất sét (dùng để làm đồ gốm) vừa mịn vừa dai có màu tro hoặc màu vàng nâu. Sau đó, đất sẽ được luyện với nước. Không được cho quá nhiều hoặc quá ít nước, nếu nhiều nước đất sẽ nhão còn ít nước quá đất sẽ bị khô.

- Ngói liệt truyền thống mang lại tính thẩm mĩ cao cho các công trình nhà rường ở huế,

- Hiện nay giá cả ngói liệt rất rẻ so với các loại ngói đất nung và các loại ngói màu khác.

- Cách lợp ngói liệt khá đơn giản, không cần nhiều kỹ thuật phức tạp, chỉ cần có kinh nghiệm là đều làm được.

- Trọng lượng nhẹ, dễ dàng vận chuyển, dễ dàng trong quá trình thi công.

- Có tác dụng cách nhiệt rất tốt, lợp ngói liệt thì mùa hè mát mẻ và mùa đông lại ấm ấp nên ngày trước rất được ưa chuộng.

Hơn nữa, vì làm thủ công nên để làm ra một viên ngói liệt, đòi hỏi người thợ không chỉ kinh nghiệm mà còn nắm vững kỹ thuật, người chủ lò có bí quyết riêng mới làm ra viên ngói đạt chất lượng: mỏng, phẳng, đều cạnh và đặc biệt, khi gõ âm thanh phát ra thanh như tiếng chuông. Bên cạnh đó viên ngói mỏng nên dễ bị tốc mái, tụt ngói, tụt bờ mái…

Ngói liệt khi lợp sẽ được lợp thành nhiều lớp để gia tăng khả năng cách nhiệt cho ngôi nhà. Với loại ngói liệt được phủ men, khi lợp phần viên ngói được tráng men sẽ hướng xuống dưới. Do đó, khi nhìn lên ta dễ dàng có thể nhìn thấy phần men ngói vô cùng bắt mắt. Sử dụng cách lợp ngói liệt này không chỉ có vai trò để trang trí cho mái lợp mà còn tạo thành một mặt phẳng nền để dán các loại ngói khác lên trên.

Tính theo chiều dốc của mái nhà từ trên xuống dưới, cứ được khoảng vài lối ngói liệt người ta sẽ đóng thêm các lách chặn (những thanh gỗ nhỏ và dài) để ngăn chặn tình trạng ngói bị trượt khi có gió bão xảy đến. Khi lợp, các viên ngói được xếp đan xen với nhay kiểu lóng ba, lóng tư. Tùy theo, độc dốc của mái mà số lách chặn cần tính toán cũng khác nhau. Nhưng thông thường thì mái có độc dốc càng lớn thì số lách chặn càng nhiều.

Quy trình cách lợp ngói liệt như sau:

1. KIỂM TRA XƯƠNG MÁI

- Kiểm tra mặt phẳng của rui bằng thước gỗ thẳng. Trong khi đặt ngói chiếu nếu giữa các thanh rui không được phẳng sẽ dẫn đến hiện tượng kê ngói, dẫn đến vỡ ngói.

- Kiểm tra các lách chặn ngói, vì độ dốc của mái khá lớn và mặt rui nhẵn nên nếu đặt ngói trực tiếp lên mặt rui mà không dùng lách chặn thì sẽ dẫn đến sự tuột ngói ngay từ lớp đầu tiên và cũng không thể tiến hành các lớp tiếp theo được. Vì vậy khi tiến hành cách lợp ngói liệt không được đóng các lách chặn quá thưa và không đúng kích cỡ.

- Kiểm tra sự liên kết giữa diêm, dũi, rui trước khi lợp. Dũi có vai trò như một lách chặn, nhưng ở đây nó có tác dụng rất quan trọng cho toàn bộ mái ngói, là điểm đỡ hàng chân ngói và cũng là điểm chống trượt cho toàn bộ mái.

- Trên các ván ốp bờ mái nơi sẽ có các bờ mái xây lên vì tốc độ của mái khá lớn, mặt ván khá nhẵn nên trước khi tiến hành lợp mái cần phải đóng thêm các con bọ chống trượt cho bờ mái.

2. CÁCH LỢP NGÓI LIỆT - TIẾN HÀNH GẦY NGÓI ĐÚNG QUY TRÌNH

Là thao tác xây các bờ mái bờ nóc, bờ chảy. Hầu hết trên diện tích mái, ngói chiếu, độn, lợp được xếp theo một thứ tự cấu tạo, không dùng vữa. Chỉ có một số vùng nhất định người ta dùng vữa để xây dán ngói, gọi là gầy ngói. Mục đích là tạo các khung có định vững chắc cho ngói lợp, để giữ ngói không xô tụt xuống phía dưới. Ngói liệt gầy được xếp 2 bên bờ nóc, trong cách lợp truyền thống thường thì bề rộng của lối gầy rộng từ 30 đến 60cm vừa tầm tay người thợ để thi công phần bờ nóc, bờ quyết. Nghiên cứu cách lợp ngói liệt mới thấy trên ngói liệt người ta bắt đầu dán các lớp ngói độn gọi theo cách ngày xưa là “gày ngói”. Ngói được gầy tức là dùng vữa vôi + cát + mật dán lớp nọ lên lớp kia trong phạm vi đường gày. Đường gày này tạo thành khung bao quanh chu vi mảng mái. Ngày xưa bề rộng này không được tính toán cụ thể. Ngày nay từ quan điểm chống gió bão có thể hiểu và chỉ định chính xác kích thước đường gày. Khi đặt lớp ngói chiếu đầu tiên tại những điểm góc mái, vì mái ngói có độ dốc lớn đồng thời do sự chéo góc của mái nên khoảng cách giữa các lách chặn rất lớn. Vì vậy, người ta dùng đinh nhỏ đóng trực tiếp vào rui để cố định ngói.

Xây phần độn ngói trên ngói liệt: lớp độn ở đây cao hơn lớp độn ở giữa mái, khi xây xần phải chú ý để các lớp ngói không bị dốc vào trong chân bờ mái. Với cách lợp ngói liệt hiệu quả, nếu không dễ dẫn đến hiện tượng thấm dột.

- Úp nóc, quyết: tại các vị trí giao nhau giữa 2 mái nơi sẽ có bờ nóc, bờ quyết bên trên, được úp bằng 2 đến 3 lớp ngói âm, giữa mỗi lớp là vữa liên kết. Vì vậy các viên ngói úp có thể trượt trên các viên ngói lợp xuống đất. Cần có cấu tạo bờ mía chống lại hiện tượng trôi trượt này.

3. CÁCH LỢP NGÓI LIỆT ĐÚNG CÁC BƯỚC

quy trình lợp ngói liệt

Cách lợp ngói liệt cần tuân thủ đúng quy trình

- Khi đã hoàn tất phần nóc, từ những dãi gầy đã có thợ tiếp tục các bước lợp, tức là xếp các viên ngói theo hàng, théo lớp chồng nhau, tạo một độ nghiêng thích hợp. Lợp từ 2 bên vào từ dưới chân mái lên nóc, đến giữa mái thì bắt đầu tiến hành lợp lùi.

- Lợp lùi: Là một thao tác đòi hỏi người thợ phải có nhiều kinh nghiệm, đường lùi phải thật phẳng và không có lỗi để mái không bị dột, đồng thời người thợ cũng phải biết căn ngói cho khít từng lối ngói, lưu ý cách lợp ngói liệt chỉ căng vừa khít, không nên quá căng tránh trường hợp tức vỡ ngói.

- Khóa ngói: để tạo nên sự liên kết ổn định cho toàn bộ mái: Trong công đoạn lợp lùi cứ khoảng 3 đến 5 hàng ngói thì phải khóa một hàng, người ta bẻ ngói sao cho thừa hơn khoảng cách cần chèn khoảng 5 – 10mm, rồi chèn thật khít với nhau.

Tổng kho gạch ngói Minh Hiếu là một trong những đơn vị cung cấp gạch ngói uy tín hàng đầu tại Hà Nội. Dưới đây là một số lý do bạn nên chọn Tổng kho Minh Hiếu:

Sản phẩm chất lượng cao: Tổng kho gạch Minh Hiếu cung cấp các sản phẩm gạch ngói của các thương hiệu nổi tiếng như: Viglacera, Gốm Mỹ, Đồng Tâm, Taicera, Thạch Bàn, Prime,... Các sản phẩm gạch ngói của Tổng kho Minh Hiếu được sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại, đảm bảo chất lượng cao, độ bền tốt.
Mẫu mã đa dạng: Tổng kho gạch Minh Hiếu cung cấp đa dạng các loại gạch ngói, từ gạch ngói lợp nhà, gạch ngói trang trí, gạch ngói sân vườn,... Các sản phẩm gạch ngói của Tổng kho Minh Hiếu có mẫu mã đẹp, phù hợp với mọi nhu cầu của khách hàng.
Giá thành cạnh tranh: Tổng kho gạch Minh Hiếu cam kết cung cấp gạch ngói với giá thành cạnh tranh, phù hợp với mọi đối tượng khách hàng.
Dịch vụ chăm sóc khách hàng tốt: Tổng kho gạch Minh Hiếu luôn coi trọng việc chăm sóc khách hàng. Đội ngũ nhân viên tư vấn của Tổng kho gạch Minh Hiếu nhiệt tình, chuyên nghiệp, sẵn sàng tư vấn giúp khách hàng lựa chọn được sản phẩm phù hợp nhất.

Trên đây là một số lý do bạn nên chọn Tổng kho gạch Minh Hiếu là đơn vị cung cấp gạch ngói ở Hà Nội. Nếu bạn đang có nhu cầu tìm mua gạch ngói, hãy đến với Tổng kho gạch Minh Hiếu để được tư vấn và lựa chọn sản phẩm phù hợp nhất.