Làng cổ Đường Lâm và những điều bạn nên biết
ST
Là một làng cổ hiếm hoi còn lưu giữ nguyên vẹn nét đặc sắc về kiến trúc và văn hoá của một làng Việt cổ ở đồng bằng châu thổ sông Hồng, làng cổ Đường Lâm là địa điểm lý tưởng nếu bạn đang tìm một miền quê thanh bình để thư giãn khỏi những xô bồ của cuộc sống. Cách Hà Nội khoàng 50km thuộc địa phận thị xã Sơn Tây, Làng Cổ Đường Lâm là điểm du lịch nổi tiếng ở Hà Nội. Ngôi làng mang nét đặc trung về kiến trúc, nghệ thuật của một làng Việt cổ của vùng đồng bằng châu thổ Sông Hồng, ngồi làng chỉ đứng sau phố cổ Hà Nội và phố cổ Hội An về quy mô cũng như giá trị nghệ thuật.
NÉT ĐẸP LÀNG CỔ ĐƯỜNG LÂM
Bắt đầu từ cổng làng cổ nằm ở làng Mông Phụ, trên còn tựa dòng chữ "thế hữu hưng ngơi đại". Khác hẳn với các cổng làng vùng Bắc Bộ, cổng làng Mông Phụ là một ngôi nhà hai mái nằm ngay trên đường vào làng, bên cạnh có cây đa hơn 300 tuổi, bến ước, ao sen, sẽ làm bạn phải rung động trước cảnh quan còn nguyên vẹn này. Cổng làng Mông Phụ chính là chiếc cổng có cây đa to rũ tán lá ngợp cả một trời. Cổng làng chào đón biết bao lớp lang hết thế hệ này, đến thế hệ khác, vẫn đứng uy nghiêm, cổ kính tựa bao đời.
.jpg)
Bạn bị hấp dẫn bởi những con đường gạch lát sạch sẽ, bạn sẽ được cảm nhận sự ấm cúng, bình yên của con người ở đây khi đi giữa những bức tường đá ong có màu vàng sậm, giếng nước, sân đình, ruộng nước, những ngôi chùa uy nghi.
Đình làng Mông Phụ
Kiến trúc cổ nhất của Đường Lâm nằm ở đình làng Mông Phụ. Đình làng Mông Phụ sẽ là điểm khám phá bạn không thể bỏ sót. Được xây dựng từ TK XVI, mang dấu ấn của lối kiến trúc Việt - Mường. Đây được xem là một bông hoa nghệ thuật về kiến trúc khi những nét đẹp vẫn còn được phô diễn trên từng phiến đá trạm trổ. Bước vào Mông Phụ, cả một khoảng trời bình yên hoài niệm sẽ gắn trong mắt bạn, những gì thiêng liêng nhất của đất, của trời dường như quy tụ cả vào đây. Mái ngói đỏ cổ kính chứng kiến bao thăng trầm của đất trời....điểm nổi bật giữa bầu trời tròn xanh...
Đường xá ở đây được xây dựng theo hình xương cá với một trục đường chính và nhiều đường ngõ nhỏ thông với nhau, đình làng Mông Phụ là khu vực trung tâm. Đình làng có sàn gỗ cách mặt đất, mô phỏng kiểu kiến trúc nhà sàn. Bạn sẽ phải trầm trồ bởi đây là một bông hoa về nghệ thuật kiến trúc, những nét chấm phá có một không hai.
.jpg)
Linh hồn của làng là những bức tường đá ong, cổng đá ong, lối đi lát gạch nghiêng.
Khu nhà cổ
Cổng của các nhà dân đều được làm bằng loại đá ong. Đặc biệt, nhiều nhà đều có cửa bí mật và đường tắt ra sân đình.
Thăm làng cổ Đường Lâm sẽ làm bạn như lạc vào một thế giới cổ tích. Ở nơi đó, tất cả mọi vật đều sẽ khoác trên mình vẻ đẹp yên bình, đậm đà nhân tình thế thái, ấm áp như lời ru thuở nào của bà, của mẹ. Bức tường gạch cổ xưa theo năm tháng bào mòn vẫn nguyên vẹn sắc thắm thời gian...
Nhà cổ Đường Lâm tiêu biểu là những ngôi nhà cổ với cả một sân ủ tương sẽ khiến bạn vô cùng khoái chí. Nét hấp dẫn du khách chính là những lọ sành ủ tương nguyên chất lên men tự nhiên...
Căn nhà gồm có 5 gian 2 chái được xây dựng theo kiểu nội tự ngoại khách. Bộ vì cấu trúc trên 4 dãy chân trụ và xà nhà bằng tre có đường kính 30cm. Vốn có nghề làm tương truyền thống cho nên phần lớn diện tích sân nhà đặt những chum tương nâu đỏ đều tăm tắp, và căn bếp ngang nhà với những đụm ngô treo hong lấy hạt cho vụ mùa năm sau trên mái xà ngang...dưới là cối giã gạo thủ công cổ xưa và cối xay bột làm bánh vào những dịp lễ tết mùa màng bội thu dâng cúng sản vật thơm ngon tinh túy nhất của mùa bội thu cúng cho đất trời Phật Thánh và gia tiên cảm tạ....
Trải qua nắng mưa, những ngôi nhà này vẫn giữ được nét đẹp, cổ kính. Hiên nhà với những cột, kèo được chạm khắc tinh xảo.
Giếng cổ Đường Lâm
Một khu làng mang đậm hơi thở của lối văn hóa xưa, in hằn trên từng ngọn cây, tán cỏ, từng viên gạch đỏ bên lối đi. Giếng cổ Đường Lâm cũng là một địa điểm đặc biệt. Nơi đây xưa kia được dân làng phục vụ cho mục đích sinh hoạt công cộng. Giếng nước không chỉ là biểu tượng, là văn hóa, mà ở nơi đó còn tái hiện lên một nền lịch sử dân tộc.
Không chỉ vậy,du khách còn có thể ghé tới các địa điểm sau:
- Giếng cổ Đường Lâm
- Chùa Mía (Sùng Nghiêm Tự)
- Đền thờ Phùng Hưng (Bố Cái Đại Vương)
- Đền thờ và lăng Ngô Quyền
Ăn gì ở làng cổ Đường Lâm?
1. Thịt quay đòn
Lý do khiến làng cổ Đường Lâm trở thành một trong những điểm đến lý thú gần Hà Nội cho mọi gia đình một phần là do nền ẩm thực làng cổ Đường Lâm với những món ăn dân dã nhưng không kém phần đặc sắc tại đây. Đường Lâm rất nổi tiếng với món thịt quay đòn với hương thơm, vị ngon đặc trưng.
Nguyên liệu làm ra món ăn này là thịt ba chỉ với lớp da dày, hạt tiêu, nước mắm và không thể quên lá ổi thái nhỏ. Tảng thịt được tẩm ướp vừa đủ; quấn lên đòn tre và quay trong lò than hoa 6 tiếng.
Trong khoảng thời gian đó người thợ nướng thịt cần tập trung để điều chỉnh mức nhiệt sao cho vừa đủ và vị trí của đòn quay đảm bảo thịt chín đều; ngon mắt.
Thành phẩm là miếng thịt vàng ruộm với phần bì giòn tan cùng hương thơm khó thể quên. Phần thịt quay ngọt đặc trưng; đậm vị khiến du khách ăn mãi không ngấy.
Trải nghiệm ngon khó cưỡng cùng thịt quay đòn da giòn rụm, thịt vừa chín tới
2. Gà mía | Đặc sản làng cổ Đường Lâm
Kinh nghiệm du lịch làng cổ Đường Lâm không thể bỏ qua món gà mía thơm ngon, hấp dẫn. Đây không chỉ là sản vật quý mà còn là món đặc sản tuyệt ngon từng chỉ dành riêng cho vua chúa. Loại gà này được nuôi lớn bằng ngô, thóc, sắn có dáng nhỏ, da đỏ au và khi trọng lượng khoảng 2kg da sẽ chuyển vàng.
Cho đến nay, gà mía là món ăn tượng trưng cho sự đủ đầy, sung túc thường được dâng lên tổ tiên khi Tết đến xuân về hay dịp lễ lạt, hội làng. Tuy không còn quý hiếm như xưa nhưng món ăn bổ dưỡng này vẫn được thực khách ưa chuộng nhờ hương vị thơm ngon, đậm đà rất riêng của nó.
Gà mía từng là món ăn chỉ dành để tiến vua
3. Tương chấm | Đặc sản làng cổ Đường Lâm
Ăn uống tại làng cổ Đường Lâm không thể thiếu món tương chấm trứ danh nơi đây. Tuy không quá rầm rộ như tương bần Hưng Yên nhưng loại nước tương làng cổ lại mang hương vị rất riêng chính nhờ công đoạn ủ tương, chọn nguyên liệu cực kỳ tỉ mỉ của những gia đình làm tương nơi đây. Nước tương đậm vị truyền thống khiến các món ngon ở làng cổ Đường Lâm càng thêm đặc sắc nao lòng thực khách.
Tương làng cổ Đường Lâm đậm vị truyền thống
4. Chè lam | Đặc sản làng cổ Đường Lâm
Chè lam là món ăn vặt đậm vị truyền thống rất thích hợp ăn vào thời tiết se lạnh. Người nấu có những bí quyết rất riêng từ việc pha nước gừng, đường đến tỷ lệ hòa trộn các nguyên liệu nhằm mang đến món quà vặt thơm ngon nhất định phải thử khi đến làng cổ.
Ngoài món chè lam, chè kho cũng là món ăn khá được ưa chuộng tại đây. Chè được đúc trong khuôn in chữ phúc, lộc với lớp giấy hồng bên ngoài thường được bày trong tiệc cưới hay hội làng.
Thưởng thức chè lam trong thời tiết se se lạnh là thú vui của người Hà Nội
5. Kẹo dồi
Ăn gì ở làng cổ Đường Lâm? Nhắc đến làng cổ, du khách đã từng đặt chân đến đây chắc chắn không thể nào quên các loại kẹo truyền thống gợi nhớ tuổi thơ của nhiều thế hệ như kẹo vừng, kẹo lạc, kẹo dồi.
Trong đó, kẹo dồi là loại kẹo được nhắc tới nhiều nhất. Nguyên liệu làm kẹo chỉ là mạch nha, lạc và đường. Tuy vậy, khâu làm kẹo đòi hỏi người làm cần có sức khỏe tốt và kinh nghiệm làm kẹo để mang đến “thức quà tuổi thơ” thơm ngon nhất.
Chúng ta thường hay tham quan làng cổ Đường Lâm trong ngày vì đây là điểm du lịch gần Hà Nội; giao thông khá thuận tại. Tuy nhiên, trong nhiều năm gần đây, nhu cầu ở lại và đắm mình trong không khí làng quê yên tĩnh; tránh xa những ồn ào phố thị đang ngày càng tăng cao.
Ngoài các homestay đậm chất dân dã; làng cổ Đường Lâm còn xuất hiện nhiều gia đình nhận chế biến những món ăn đặc trưng; đậm chất văn hóa làng cổ cho quý khách thưởng thức.
Đường Lâm không chỉ có cảnh quan, kiến trúc, văn hóa hấp dẫn mà ẩm thực ở đây rất phong phú và ngon. Đó cũng là nét văn hóa mà Đường Lâm tạo nên sự khác biệt với nhiều nơi khác.
Có thể nói đây là điểm đến tuyệt vời với rất nhiều những món ăn đặc sắc khiến du khách không thể bỏ lỡ. Ngoài những món ăn đặc trưng kể trên, ẩm thực tại làng cổ còn rất đa dạng, phong phú đang chờ du khách khám phá.
Cho đến nay, Đường Lâm vẫn lưu giữ được những nét đặc trưng cơ bản của một ngôi làng Bắc Bộ với kiến trúc nhà cửa, cổng làng, hình ảnh “cây đa, bến nước, sân đình” chùa, miếu, điếm canh…đến những phong tục tập quán lâu đời và các món ăn mang đậm chất truyền thống. Những năm qua, Làng cổ Đường Lâm là điểm dừng chân thú vị trên hành trình tìm về di sản văn hoá xứ Đoài. Đến với Làng cổ Đường Lâm, du khách không chỉ tham quan những ngôi nhà cổ mà còn được ngắm nhìn cảnh làng quê thanh bình, yên ả, quên đi sự mệt mỏi, ồn ào nơi đô thị.
Sưu tầm.
